رضا نیلی کارشناس مسائل سیاسی در یادداشتی با عنوان “تغییر برای مردم؛ هسته مرکزی جهان­‌بینی رئیسی” به تشریح وضعیت موجود  و چشم انداز سیاسی دولت جدید پرداخته است.

رضا نیلی کارشناس مسائل سیاسی در یادداشتی به مجموعه اقدامات رئیس جمهور اشاره کرد و نوشت: ابراهیم رئیسی سکان اجرایی کشور را در شرایطی تحویل گرفت که سفره معیشت مردم روز­به­روز در حال آب رفتن بود و مردم زیر بار فشارهای اقتصادی در حال پسرفت در همه ابعاد زندگی بودند. بخاطر حجم ناکارآمدی دولت روحانی و عدم امکان ایجاد تغییرات اساسی در بدنه جامعه با وجود ادعاهای بی­انتها، انتظارات فزاینده­ای در جامعه برای ایجاد یک تحول بنیادین و اساسی و تغییری چشمگیر در شاخص­های اقتصادی ایجاد شده بود. تغییراتی که نیاز به یک پشتوانه قوی مالی و بودجه­ای داشت، امری که دولت سیزدهم در ابتدای کار تهی از آن بود چرا که دولت در شرایطی تحویل رئیسی داده شد که ارزش پول ملی سقوط بی­سابقه ای را تجربه کرده بود.

در هم تنیدگی عوامل بی­‌ثبات­ کننده اقتصاد ایران

کابینه دولت سیزدهم در حالی قدرت را در اختیار گرفت که اقتصاد ایران یکی از بی­ثبات­ترین دوره­های خود را سپری می­کرد و زنگ خطر ابرتورم به صدا درآمده بود. در کنار این موارد، عوامل دخیل دیگری چون شیوع گسترده کرونا، تحریم فراگیر گلوگاه­های اقتصادی و نفوذ باندهای مافیا و رانت­خوار در اقتصاد کشور، وضعیت را به مراتب پیچیده­تر و امکان ایجاد اصلاحات را پیچیده­تر کرده بود. در چنین شرایطی سخن گفتن از اصلاحات اقتصادی و تغییر اوضاع به نفع مردم بیشتر شبیه شوآف سیاسی شباهت داشت تا واقعیت­های کف جامعه. رئیسی در 3 شهریور ماه در شرایطی کلید پاستور را از روحانی تحویل گرفت که:

1- آمار کشته­های کرونا به روزی هفتصد نفر رسیده بود. (709 نفر در 2 شهریور 1400)

2- اقتصاد کشور تورم بی سابقه 60 درصدی را تجربه می­کرد.

3- فروش نفت به زیر 600 هزار بشکه در روز رسیده بود.

4- کشور درگیر بحران­های مختلف مانند بحران آب در خوزستان، کسری بودجه 400 هزار میلیارد تومانی، اغتشاشات دی ماه 96 و آبان 98، خرابکاری در مراکز حساس و ترور شخصیت­های هسته­ای و … بود.

5- روابط خارجی ایران به ویژه با کشورهای همسایه در پایین­ترین سطح ممکن بود.

امنیت سلامت؛ اولویت نخست رئیسی

سیاه­ترین روزهای کرونایی در ابتدای دولت رئیسی در حال رقم خوردن بود. مسئولین دولت روحانی واردات واکسن را منوط به حل مسائلی همچون FATF کرده بودند. رئیسی در کنار وعده­های اقتصادی، این وعده را داده بود که واکسیناسیون سراسری را هر چه سریع­تر اجرا کند. در همان روزهای ابتدایی مسئولیت رئیسی در پاستور، صادرات 90 میلیون دوز واکسن از سوی چین آغاز شد. نتیجه آن هم این شده که امروز تعداد کشته های کرونا تک رقمی شده است؛ حال آنکه در اواخر دولت روحانی پیش­بینی­ها حاکی از این بود که سیستم درمانی کشور در حال آماده شدن برای تعداد فوتی­های 4 رقمی بود.

میراث روحانی، تورم 60 درصدی و اقتصاد ورشکسته

نگاهی به آمارها نشانگر این است که روحانی در انتهای دولتش نسبت به سایر رؤسای جمهوری اسلامی، دولت را در شرایط بدتری از نظر اقتصادی به دولت بعدی تحویل داده است. مسئله اینجاست که رئیسی به هر لطایف­الحیلی باید اوضاع را تغییر می­داد و الا ایده مرکزی دولتش که همان تغییر شرایط به نفع مردم بود با مشکل مواجه می­شد. رئیسی اعلام کرد که راهبرد دولتش در زمینه اقتصادی، مبتنی بر عدم استقراض از بانک مرکزی است. حجم نقدینگی در پایان سال ۱۴۰۰ (برابر با ۴ هزار هزار و ۸۳۲ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان) بود که نسبت به پایان سال ۹۹ معادل ۳۹ درصد رشد یافته بود. در طی چند ماه گذشته صادرات روزانه نفت و میعانات گازی به بیش از یک و نیم میلیون بشکه رسید. همچنین کاهش مستمر تورم از مهرماه تا اسفندماه 1400 (از 45 به 40 درصد در انتهای سال 1400) دیگر دستاورد دولت در دوره کوتاه مسئولیت است؛ همچنین دولت سیزدهم توانست علاوه بر عدم استقراض از بانک مرکزی، بدهی 54 هزار میلیاردی دولت قبل به بانک مرکزی را هم تسویه کند.

سیاست خارجی بر مدار اولویت­دهی به همسایگان

رئیسی پس از پیروزی در انتخابات ریاست­جمهوری و در اولین نشست خبری خود اعلام کرد که اولویت دولتش «ارتباط با همسایگان» خواهد بود. همسایگانی که دارای ظرفیت­های بالقوه بودند اما در دوره روحانی به دلیل تفکر غرب­محور زمامداران، به فراموشی سپرده شده بودند. از این رو بسط روابط دوستانه و همکاری­های اقتصادی و فرهنگی با کشورهای دوست و نزدیک به مهم­ترین رویکرد وزارت خارجه در دوره جدید تبدیل شد. امار سفرها و دیدارهای خارجی رئیس­جمهور نیز این موضوع را اثبات می­کند. رئیسی در یک سال گذشته 74 دیدار دیپلماتیک داشته و 9 تن از سران کشورهای جهان نیز در این مدت به ایران آمده­اند. همچنین رئیسی در طول یک سال گذشته به 5 کشور پیرامونی سفر داشته و در مجموع با 32 تن از سران کشورهای جهان در خصوص مسائل مختلف رایزنی داشته است.

دولت نوپای رئیسی تلاش کرده تا رابطه آسیب دیده مردم با دولت را در یک سال گذشته به هر طریقی جبران کند. حضور بی­واسطه در بین مردم و حتی پیگیری شخصی برخی از درخواست­ها نشان از این دارد که رئیسی درصدد دستیابی به هدفی فراتر از بهبود موقت و کوتاه­مدت شرایط اقتصادی و معیشتی است. رویکرد مردم­پایه­ای که رئیسی در پیش گرفته تلاشی است در راستای احیا و بازیابی روابط دولت-ملت و بازگرداندن جمهور به ملت.

رضا نیلی متولد خرداد ۱۳۷۰ دانش‌آموخته کارشناس ارشد حقوق عمومی‌ست، وی در حوزه رسانه‌ی سیاسی با محوریت پارلمان مشغول فعالیت است