به گزارش نیمروزخبر و به نقل از ایرنا، دولت دوازدهم در حالی آخرین روزهای مسوولیت خود را سپری می‌کند که طرح‌های عمرانی و زیرساختی در کشور حتی با وجود دشوارترین شرایط اقتصادی هم متوقف نشدند. طرح‌هایی که اجرایی شدن آنها با توجه به جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران و نیز شیوع بیماری کرونا چندان آسان به نظر نمی‌رسید اما به دلیل نیاز روزافزون کشور به چنین طرح‌های استراتژیکی؛ دولت تحقق آنها را به عنوان اولویت نخست تعریف کرد و در دستور کار قرار داد. قوه مجریه و وزارتخانه ها با اتکا به توان و ظرفیت های داخلی توانستند صدها پروژه مهم اقتصادی و زیرساختی را در کشور به مرحله اجرا برسانند و نشان دهند که در جنگ اقتصادی و پس از آن پاندمی کرونا، نه تنها دست بسته نبوده بلکه اقدامات اثرگذار و ماندگاری در کشور به یادگار خواهند گذاشت. برخی از این طرح‌ها علاوه بر آثار اقتصادی دارای مزایای استراتژیک هستند و نمی‌توان صرفا با نگاه اقتصادی آنها را مدنظر قرار داد. در ادامه گزارش مروری کوتاه بر پنج مگاپروژه مهم کشور طی سال‌های دولت تدبیر و امید خواهیم داشت.
پالایشگاه گاز بیدبلند نماد نیازسنجی در شرایط سخت
پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج فارس، بزرگترین تاسیسات جمع‌آوری و فرآورش گازهای همراه نفت کشور، بزرگترین هاب گازی در منطقه غرب آسیا و یکی از مهمترین پروژه‌های نفتی و گازی در کشور است که گرچه سودای عملیاتی کردن این طرح به سال‌های دهه هفتاد باز می‌گردد اما آغاز تحقق این مهم در دولت اول تدبیر و امید بود. این پروژه استراتژیک به فاصله نزدیک به چهل ماه از زمان آغاز به پیشرفت مورد نظر رسید و دوم بهمن‌ماه سال گذشته از سوی رییس جمهوری و با حضور وزیر نفت به صورت رسمی افتتاح و مورد بهره‌برداری قرار گرفت. این پروژه عظیم با با سرمایه‌گذاری ۳.۴ میلیارد دلاری به عنوان یکی از طرح‌های جهش دوم صنعت پتروشیمی است که ظرفیت فرآورش روزانه بیش از ۵۶ میلیون مترمکعب را دارد، در سال ۲۰۲۰ سومین ابرپروژه جهان شناخته شد. مگاطرح بیدبلند خلیج فارس سالانه ۱۳.۵ میلیون تن گاز ترش از ان‌جی‌ال ۹۰۰ و ۱۰۰۰ و ۲.۲۵ میلیون تن گاز شیرین از ان‌جی‌ال ۱۲۰۰ و ۱۳۰۰ دریافت خواهد کرد و در صورتی که این مجتمع با ظرفیت کامل فعالیت کند، سالانه یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار برای کشور درآمدزایی خواهد داشت.
توصیف ساده و دقیق «محمود امین‌نژاد» مدیرعامل شرکت پالایش بید بلند خلیج فارس اهمیت این پروژه را به خوبی نشان می‌دهد: «یکی از اهداف ساخت این پروژه علاوه بر ایجاد ارزش افزوده اقتصادی، جلوگیری از ایجاد آلودگی ناشی از سوزاندان گاز در فلرها و حفظ سلامت مردم در استانها و محیط زیست منطقه است که به لحاظ همین کارکرد نیز می‌توان از پروژه بیدبلند خلیج فارس به عنوان ریه‌های جدید تنفسی در پهنه جغرافیای اجرایی نام برد.»
«بیژن زنگنه» وزیر نفت هم در آیین افتتاح این طرح‌ها به یکی از مهمترین دستاوردهای طرح اینگونه پرداخت: «ترامپ فکر می‌کرد ما با تحریم می‌میریم اما نمردیم و آنها نابود شدند، ما زنده‌ایم و طرح‌هایمان را پیش بردیم، گرچه حجم سرمایه‌گذاری کم شده است، اما هیچ طرحی به دلیل فناوری و تجهیزات معطل نماند و امید در دل ما بسیار بیشتر از گذشته است.»
خط انتقال گوره-جاسک، طرحی برای آینده ایران
خط انتقالی به طول ۱۰۰۰ کیلومتر از گوره در غرب استان بوشهر تا حاشیه دریای عمان برای انتقال طلای سیاه ایران؛مسیری است که کنار اهمیت اقتصادی و پیشرفت داخلی، اهمیت و ضرورت استراتژیک در زمینه امنیت نفتی کشور را داراست. صدور نفت ایران با بهره گیری از این خط لوله دیگر محدود به جزیره خارک و اسکله آن نخواهد بود و با دور زدن تنگه هرمز، هرگونه منوط شدن صدور نفت ایران به موضوعات گره خورده به این تنگه از بین خواهد رفت و امنیت صادرات بیشتر از گذشته تامین خواهد شد. در کنار اهمیت این تمرکززدایی از منطقه صدور نفت، مسیر صدور از میدان گازی پارس جنوبی از این پایانه و مسیر نفتکش ها تسهیل شده است.
حجت الاسلام «حسن روحانی» درباره اهمیت این خط انتقال در هنگام افتتاح تصریح کرد: «بسیاری از کشورهای منطقه توانستند برای صادرات نفت خود راه دومی ایجاد کنند تا هنگام خطر در تنگه هرمز بتوانند نفت را از طرق دیگر صادر کنند. تنها کشوری که در این میان مانده بود و اگر روزی تنگه هرمز به دلیلی بسته می‌شد، صادرات نفتش به طور کامل متوقف می‌شد، جمهوری اسلامی ایران بود. البته شعاری که ما می‌دادیم که ما در کنار تنگه هرمز هستیم و آبراه در اختیار ما است، کاملاً درست بود اما در روز مبادا مشکل عظیمی برای خود ما بوجود می‌آمد که از این مشکل عبور کردیم.»
اَبَرپروژه انتقال نفت گوره- جاسک طرحی با ظرفیت یک میلیون بشکه در روز، شامل احداث خط لوله ۴۲ اینچ به طول تقریبی ۱۰۰۰ کیلومتر، پنج تلمبه‌خانه، ۲۰ مخزن ۵۰۰ هزار بشکه‌ای به ظرفیت کل ۱۰ میلیون بشکه و تاسیسات دریایی برای صادرات نفت خام است. این پروژه از بزرگترین پروژه‌های خط لوله خاورمیانه است که از طریق آن میعانات گازی و نفت ترش جابه جا خواهد شد. ارزش پروژه خط لوله گوره به جاسک ۲ میلیارد دلار است و به گفته مدیران این پروژه طرح انتقال نفت خام از گوره به جاسک با ایجاد فرصت‌های جدید شغلی در استان هرمزگان و استان‌های همجوار آن شامل کرمان، سیستان و بلوچستان، بوشهر و فارس، بازار کار مناسبی را برای صنایع مختلف نظیر فولاد، پمپ‌سازی، لوله‌سازی، پیمانکاران نفت و گاز و دیگر سازندگان تجهیزات داخلی فراهم می‌کند.
انتقال آب از خلیج فارس به فلات مرکزی
اَبَر پروژه دیگر افتتاح شده در دولت دوازدهم، پروژه انتقال آب از خلیج فارس به فلات مرکزی ایران بود که روز ۱۵ آبان ماه سال گذشته از طریق ویدیو کنفرانس با پیام رییس جمهوری افتتاح شد. قطعه نخست این پروژه به طول ۳۰۵ کیلومتر از خلیج فارس به سیرجان خواهد بود، فاز دوم از گل‌گهر تا مس سرچشمه کرمان، به طول ۱۵۰ کیلومتر و مرحله سوم آبرسانی به چادرملو و اردکان یزد، به طول ۵۱۰کیلومتر خواهد بود. شیرین سازی و انتقال آب نمک زدایی شده به صنایع استان‌های هرمزگان، کرمان و یزد، تامین بخشی از نیازها و مصارف آب مجتمع‌های تولیدی در حال بهره‌برداری و طرح‌های توسعه مجتمع‌های معدنی و صنعتی، گل‌گهر، مس سرچشمه و چادرملو از مهم ترین اهداف این طرح اعلام شده است. این پروژه در سه خط انتقال به طول ۸۰۰ کیلومتر از غرب بندرعباس آغاز و در نهایت به استان یزد خواهد رسید. ابرپروژه ای که طولانی‌ترین خط انتقال آب در کشور است و با وجود اینکه از سه استان هرمزگان، کرمان و یزد می گذرد اما نزدیک به ۱۷ استان از مزایای آن بهره خواهند برد. نکته مهم در اجرای این ابرپروژه اتکا کامل به توان داخلی است و مجریان این طرح شرکت های تامین و انتقال آب خلیج فارس، شرکت های معدنی و صنعتی گل‌گهر، چادرملو و صنایع ملی مس ایران هستند.
تامین آب مصرفی کارخانه های مهم صنعتی در مرکز ایران یکی از مهم ترین دغدغه های دولت ها طی چهل سال گذشته بوده است و به نظر می رسد با پایان یافتن این پروژه و دسترسی صنایع عظیم موجود در این منطقه به آب، بتوان تا حد زیادی این نگرانی را رفع شده ارزیابی کرد. نکته مهم این است که این طرح در مسیر خود، آب کشاورزی شهرهای فلات مرکزی ایران را هم تامین می‌کند. شیرین سازی آب خلیج فارس هم هدف مهمی بود که به نظر می رسد با استقرار صنایع موردنیاز این مهم در منطقه خلیج فارس می توان آن را تحقق یافته توصیف کرد. آب‌شیرین کن بندرعباس یک میلیون متر مکعب ظرفیت دارد. رییس جمهوری در اهمیت این طرح آن را خط انتقال امید برای کشاورزان و صنعتگران فلات مرکزی ایران دانست که بی آبی سال ها یکی از دغدغه های این گروه ها برای فعالیت بوده است.
«علیرضا رزم حسینی» وزیر صمت در توضیح این طرح تصریح کرده است: «حدود ۷۰ درصد از تاسیسات آب شیرین کن در داخل کشور ساخته شده و در طول اجرای این پروژه نزدیک به ٨٠٠٠ نفر مشغول به کار شدند و ۱۶ هزار میلیارد تومان نیز سرمایه گذاری شده است.
به گفته مسئولان؛ پتانسیل اشتغالزایی این طرح، ۳۰ هزار نفر است که تا سال ۱۴۰۴ تکمیل خواهد شد. خط دوم انتقال آب، برای انتقال آب خلیج فارس تا مشهد مقدس با حجم سرمایه‌گذاری ۴۷ هزار میلیارد تومان و حجم آب انتقالی ۲۳۰ میلیون متر مکعب در سال است. خط سوم نیز از استان هرمزگان شروع شده، به استان یزد رفته و سرانجام به اصفهان می رسد و شرکت‌های فولاد، ذوب‌آهن و صنایع در مسیر می توانند از این آب بهره مند شوند.
مگاپروژه ریلی در جنوب کشور
طولانی ترین مسیر ریلی کشور به طول ۶۲۸ شهر زاهدان را به بندر استراتژیک چابهار متصل کرد. اتصالی که با توجه به موقعیت این بندر به شبکه ریلی کشور می تواند ایران را به پلی برای کشورهای آسیای میانه و افغانستان برای دستیابی به آبهای آزاد اقیانوسی باشد. بندر شهید بهشتی چابهار تنها بندر اقیانوسی کشور است و اتصال آن به شبکه ریلی گام مهمی در توسعه شرق کشور محسوب شود. سرمایه گذاری دولت در استان سیستان و بلوچستان و توسعه محور شرق و سواحل مکران از مهم ترین برنامه های وزارت راه و شهرسازی دولت اول و دوم تدبیر و امید بود. این خط ریلی که بر اساس برنامه ریزی ها تا شهر سرخس در استان خراسان رضوی خواهد بود و به یکی از مهم ترین مسیرهای تبادل تجاری میان سه کشور ایران، افغانستان و هند تبدیل خواهد شد.
از اهداف اصلی این خط ایجاد کریدور ریلی شرق کشور، اتصال بندر تجاری، ترانزیتی، اقتصادی و گردشگری چابهار به شبکه ریلی کشور و کشورهای آسیای میانه، کمک به توسعه سواحل مکران، ایجاد بستر مناسب برای توسعه و رشد اقتصادی سیستان و بلوچستان و اتصال کشورهای آسیای میانه و افغانستان به آبهای آزاد است.
به گفته مسئولان، خط ریلی چابهار – زاهدان – میلک – سرخس در مجموع یکهزار و ۶۴۰ کیلومتر طول دارد که ۶۱۰ کیلومتر آن از چابهار تا زاهدان و با احتساب خطوط فرعی ۷۳۰ کیلومتر بوده و طول مسیربخش شمالی ایرانشهر تا زاهدان ۳۱۶ کیلومتر است. در این پروژه ۳۳ ساختمان، ایستگاه ۹۰۰ تا یکهزار و ۷۰۰ متر مسافری و باربری، ۱۲۸ دستگاه پل بزرگ و کوچک و ۳۹ دستگاه تونل پیش‌بینی شده است. ۲ هزار و ۵۳۰ نیروی انسانی و ۸۹۲ ماشین آلات راهسازی در این پروژه مشغول به کار هستند.
تلاش برای کاستن از مشکلات حوزه آب و برق
صنعت آب و برق بعنوان یکی از بخشهای زیر ساختی نقش غیز قابل انکاری در توسعه کشور دارد. در واقع هر جا که زیر ساختهای تویعه مانند آب و برق می رسد در ادامه آن سایر شقوق توسعه مانند بخشهای خدمات هم به راه می افتد. واقعیت این است که در چهار دهه اخیر ظرفیتهای گسترده ای در بخش آب و برق کشور ایجاد شده است و با بهره گیری از همین زیر ساختهای انسانی، فنی و تکنولوژیک، دولت توانست با تبدیل کشور به یک کارگاه بزرگ عمرانی پروژه های بزرگی را در قالب پویش الف_ب اجرا کند. اوخر سال گذشته رییس جمهوری از بهره برداری هر دو ماه یک سد مخزنی ملی، هر ماه یک تصفیه‌خانه فاضلاب و هر ۵۰ روز یک تصفیه خانه آب شهری در کشور خبر داد و بر اساس اعلام وزیر نیرو تاکنون بیش از ۵۰ پروژه با سرمایه‌گذاری بالغ بر ۱۵ هزار میلیارد تومان افتتاح شده و ۱۹۷ پروژه دیگر با سرمایه‌گذاری ۳۵ هزار و ۲۷۵ میلیارد تومان تا پایان سال بهره‌برداری می‌شود.
افتتاح پنج سد مخزنی، ۹نیروگاه حرارتی، ۱۰ نیروگاه تجدیدپذیر از ابتدای سال جاری تاکنون، بخشی از فعالیت های عمرانی دولت دوازدهم تنها در سال سخت کرونا و تحریم برای بهبود شرایط برق رسانی در کشور بود که ۱۳۰۹ مگاوات ظرفیت جدید به مدار بهره‌برداری برقی کشور افزود و ظرفیت نیروگاه‌های کل کشور را به ۸۴ هزار مگاوات رساند.
افتتاح همزمان طرح های آبرسانی به ۴۰۰ روستا در ۲۰ استان کشور و نیز بهره برداری از ۲۵ دستگاه آب شیرین کن بزرگ در شهریور و آبان ماه سال جاری را هم می توان از طرح های زیرساختی مهم کشور در حوزه آب توصیف کرد. علاوه براین واحد ۳۱۰ مگاواتی بخش گاز نیروگاه سیکل ترکیبی دالاهو را می توان از مهم ترین طرح های افتتاح شده در این حوزه ارزیابی کرد که با سرمایه‌گذاری بیش از ۱۰۹ میلیون یورو با هدف توسعه تولید برق در غرب کشور، پاسخگویی به رشد مصرف در منطقه و صادرات برق به کشورهای همسایه، پروژه ساخت نیروگاه سیکل ترکیبی کلاس اف دالاهو با راندمان ۵۶ درصد احداث شده است. تلاش های دولت در زمینه آب و برق سبب شده است هر هفته ۸ روستا در کشور به برق متصل شوند.
