یادداشت: مینا عباسپور| در سی و یکم ماه می، روز جهانی بدون دخانیات، نگاهی به آمارهای نگران کننده مصرف مواد دخانی در کشورمان به ویژه استان اصفهان، زنگ خطری است برای تمامی دست اندرکاران حوزه سلامت و عموم مردم. شعار امسال این روز «افشای ترفندهای صنایع دخانی؛ برای نسلی عاری از دخانیات» به خوبی نشان دهنده اهداف شوم شرکت های تولیدکننده مواد دخانی در به دام انداختن نسل جوان است.

وضعیت مصرف دخانیات در استان اصفهان به مرز هشدار رسیده است. بر اساس آخرین آمارها، 40.1 درصد مردان و 8.7 درصد زنان بالغ در این استان مصرف کننده مواد دخانی هستند. اما آنچه بیشتر نگران کننده است، کاهش سن شروع مصرف به 10 تا 11 سال و تغییر الگوی مصرف در بین نوجوانان و به ویژه دختران جوان است. این آمارها به وضوح نشان می دهد که چگونه صنایع دخانی با تغییر استراتژی های خود، زنان و نوجوانان را هدف گرفته اند.

یکی از مهمترین چالش های پیش رو، گسترش روزافزون مصرف قلیان در بین اقشار مختلف جامعه است. بسیاری از مردم به اشتباه تصور می کنند قلیان کم خطرتر از سیگار است، در حالی که تحقیقات علمی نشان داده است یک وعده مصرف قلیان می تواند معادل استعمال 100 نخ سیگار به بدن آسیب برساند. افزودن اسانس ها و طعم دهنده های مختلف به تنباکوی قلیان، ترفندی است برای جذب جوانان و نوجوانان به دام این ماده خطرناک.

در شهر اصفهان، با وجود ممنوعیت عرضه قلیان در اماکن عمومی، شاهد ادامه فعالیت برخی مراکز از جمله رستوران ها، چایخانه ها و هتل ها در این زمینه هستیم. این ضعف در اجرای قانون از یک سو و کمبود آگاهی عمومی از سوی دیگر، باعث عادی سازی مصرف قلیان در جامعه شده است. تصویر افراد در حال استعمال قلیان در حاشیه زاینده رود، نشان دهنده عمق این معضل اجتماعی است.

صنعت دخانیات با صرف هزینه های گزاف، همواره در تلاش است تا مصرف مواد دخانی را در فیلم ها و سریال ها عادی جلوه دهد، ورزشکاران و سلبریتی ها را به استفاده از این محصولات ترغیب کند و با بسته بندی های فریبنده، جوانان را جذب نماید. آنها به خوبی می دانند که اگر بتوانند مصرف کننده را در سنین پایین به دام بیندازند، مشتری دائمی خود را برای سالیان متمادی حفظ خواهند کرد.

راه حل این معضل بزرگ، عزمی همگانی می طلبد. از یک سو دستگاه های نظارتی و قضایی باید با قدرت بیشتری بر اجرای قوانین موجود نظارت کنند. از سوی دیگر، نیازمند برنامه ریزی بلندمدت برای آموزش نسل جوان هستیم. مدارس و دانشگاه ها باید در خط مقدم این آگاه سازی قرار گیرند. رسانه های جمعی به ویژه صدا و سیما مسئولیت سنگینی در تغییر نگرش عمومی دارند.

تجربه کشورهای موفق در کنترل دخانیات نشان داده است که افزایش مالیات بر محصولات دخانی، ممنوعیت تبلیغات در هر شکل، ایجاد فضاهای عاری از دخانیات و ارائه خدمات مشاوره ای ترک اعتیاد می تواند تأثیر چشمگیری در کاهش مصرف داشته باشد. در استان اصفهان نیز می توان با استفاده از ظرفیت های فرهنگی و تاریخی، کمپین های خلاقانه ای برای مقابله با این پدیده شوم طراحی کرد.

حفظ سلامت نسل آینده مسئولیتی همگانی است. والدین، معلمان، مسئولان و هر شهروندی باید در این راه احساس مسئولیت کند. صنایع دخانی با ترفندهای پیچیده در حال نابودی سرمایه های انسانی ما هستند و وقت آن رسیده که با هوشیاری کامل، مانع از تحقق اهداف شوم آنها شویم. آینده ای روشن و عاری از دخانیات، نیازمند اقدامات عملی امروز ماست.

یک جامعه سالم، جامعه ای است که جوانان آن به جای سیگار و قلیان، به ورزش و علم روی آورند. سرمایه گذاری برای پیشگیری از مصرف دخانیات، در واقع سرمایه گذاری برای آینده ای پویا و شکوفاست. بیایید با همکاری یکدیگر، اصفهان را به شهری نمونه در مبارزه با دخانیات تبدیل کنیم.